![ग्रंथ हेच गुरु](https://learnwithshanket.com/wp-content/uploads/2024/01/ग्रंथ-हेच-गुरु-1024x580.jpg)
ग्रंथ हेच गुरु 500 शब्दात मराठी निबंध
अखण्डमण्डलाकारं व्याप्तं येन चराचरम्। तत्पदं दर्शितं येन तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥
ग्रंथ हा ज्ञानाचा खजिना आहे. ग्रंथांमध्ये जगातील सर्व ज्ञान साठवलेले आहे. ग्रंथ वाचून आपण विविध विषयांबद्दल माहिती मिळवू शकतो. ग्रंथ वाचून आपले ज्ञान वाढते, आपला बौद्धिक विकास होतो. ग्रंथ वाचून आपले जीवन समृद्ध होते. म्हणूनच ग्रंथ हेच गुरु आहेत.
Related Posts :
- How to Write Nibandh in Marathi
- भाषेचे महत्त्व Marathi Nibandh
- Shetkari Marathi Nibandh in 350 words
अनेक थोर पुरुषांची चरित्रे सांगतात की, त्यांच्या थोरपणाचे रहस्य हे ग्रंथवाचनाच्या आवडीत सापडते. भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर सांगतात की, “वाचाल तर वाचाल”. ग्रंथ आपल्याला जगाची ओळख करून देतात. ग्रंथ वाचून आपण इतिहास, भूगोल, विज्ञान, कला, साहित्य यासारख्या विविध विषयांबद्दल माहिती मिळवू शकतो. ग्रंथ वाचून आपण जगाच्या विविध संस्कृतींबद्दल जाणून घेऊ शकतो. ग्रंथ आपल्याला जीवन जगण्याचे मार्ग शिकवतात. ग्रंथ वाचून आपण चांगले माणूस कसे बनावे याबद्दल शिकू शकतो. ग्रंथ वाचून आपण जीवनातील आव्हानांना कसे तोंड द्यावे याबद्दल शिकू शकतो.
“ग्रंथ हेच गुरु” जाण देई जीवनाला प्राण…
जगी ज्ञानालाच मान वाचू पुस्तकाचे पान ….
ग्रंथ आपल्याला प्रेरणा देतात. ग्रंथ वाचून आपण आपल्या स्वप्नांना पूर्ण करण्याची प्रेरणा मिळवू शकतो. ग्रंथ वाचून आपण जीवनात यशस्वी होण्यासाठी प्रेरित होऊ शकतो. आजच्या युगात मुद्रणकलेच्या विकासामुळे ग्रंथनिर्मिती विपुल प्रमाणात होत आहे. पण दुर्दैवाची गोष्ट अशी की, आज या दूरचित्रवाणीच्या रंगीबेरंगी जगात गुरफटलेल्या माणसाची वाचनाची आवड मात्र नामशेष होत चालली आहे. त्यामुळे अनेक ग्रंथांना वर्षानुवर्षे ग्रंथालयाच्या पुस्तकांच्या दुकानांच्या कपाटात पडून राहावे लागत आहे. पण इतिहास काळापासून चालत आलेले या गुरूंचे ज्ञानदानाचे काम आजही अविरत चालू आहे.
गुरुर्ब्रह्मा गुरुर्विष्णुः गुरुर्देवो महेश्वरः। गुरुः साक्षात् परम्ब्रह्म तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥
ग्रंथगुरू हे भेदभाव करत नाहीत. काळा-गोरा, श्रीमंत-गरीब, स्पृश्य-अस्पृश्य असा त्यांच्याजवळ फरक नसतो. संताने ग्रंथ वाचला तर त्याला जे कळते तेच दुष्टाने। ग्रंथ वाचला तर त्यालाही समजते; पण ते त्याला उमगत नाही वा कळूनही तो आचरणात आणत नाही. ग्रंथ हे आपल्यासाठी नेहमीच उपलब्ध असतात. ग्रंथ वाचण्यासाठी आपल्याला कोणत्याही विशेष स्थानाची किंवा वेळेची आवश्यकता नाही. आपण आपल्या घरी, कार्यालयात, किंवा प्रवासातही ग्रंथ वाचू शकतो.
प्रसिद्ध विचारवंत जॉन रस्किन म्हणतो, “पुस्तक नसलेलं घर खिडक्या नसलेल्या खोलीप्रमाणे असतं.” जिथे ग्रंथ नाही तेथे ज्ञान नाही. ग्रंथालयाविना जो गाव राहील, त्याला अर्थ नाही. लोकमान्य टिळकांनी म्हटले होते की, “मी नरकातसुद्धा उत्तम पुस्तकाचं स्वागत करीन. नरकातही मी पुस्तकांच्या साहाय्याने स्वर्ग निर्माण करीन. कारण पुस्तकांचं सामर्थ्य मी जाणतो.”
म्हणूनच, प्रत्येकाने ग्रंथ वाचण्याची सवय लावली पाहिजे. ग्रंथ वाचून आपले जीवन समृद्ध बनवू शकतो.
ग्रंथ वाचण्याचे फायदे
ग्रंथ वाचण्याचे अनेक फायदे आहेत. ग्रंथ वाचल्याने आपल्याला खालील फायदे होतात:
- ज्ञान वाढते
- बौद्धिक विकास होतो
- जगाची ओळख होते
- जीवन जगण्याचे मार्ग समजतात
- प्रेरणा मिळते
- जीवन समृद्ध होते
म्हणूनच, प्रत्येकाने ग्रंथ वाचण्याची सवय लावली पाहिजे.
ग्रंथ हेच गुरु असं म्हणणं योग्य आहे. कारण ग्रंथांमध्ये ज्ञानाचा अथांग साठा असतो. गीता, ज्ञानेश्वरी, पुराणं आणि उपनिषदं हे सारं ग्रंथ ज्ञानाचे भांडार आहेत. या ग्रंथांमध्ये जीवनाचं सार सांगितलं आहे.
- गीता हे भगवान श्रीकृष्ण आणि अर्जुन यांच्यातील संवाद आहे. यात जीवनाचं सार, कर्मयोग, भक्तियोग, ज्ञानयोग यांचं विवेचन आहे.
- ज्ञानेश्वरी हे तुकारामांचं भाषांतर आणि अभंग आहेत. यात गीतेचं मराठीत विवेचन आहे.
- पुराणं हे प्राचीन कथा आणि आख्यायिका आहेत. यातून नीतिशिक्षण मिळतं.
- उपनिषदं हे वेदांचा अंतिम भाग आहेत. यात ब्रह्मज्ञान आणि आत्मज्ञान यांचं विवेचन आहे.
उदाहरणार्थ:
- गीतेमध्ये कर्मयोगाचं महत्त्व सांगितलं आहे. कर्मयोगानुसार, आपण आपलं कर्म निष्कामपणे करायला हवं.
- ज्ञानेश्वरीमध्ये भक्तियोगाचं विवेचन आहे. भक्तियोगानुसार, आपण परमेश्वराची भक्ती करायला हवी.
- पुराणांमधून नीतिशिक्षण मिळतं. पुराणांमधील कथा आपल्याला जीवनात कसं वागावं हे शिकवतात.
- उपनिषदांमध्ये ब्रह्मज्ञान आणि आत्मज्ञान यांचं विवेचन आहे. या ज्ञानामुळे आपल्याला जीवनाचा खरा अर्थ समजतो.
हे ग्रंथ आपल्याला जीवनाचा योग्य मार्ग दाखवतात. ते आपल्याला सदाचारी आणि नीतिमान बनण्यास प्रेरित करतात. ते आपल्याला जीवनातील दुःखांवर मात करण्याची शक्ती देतात.
भगवत गीता कधी लिहिली गेली |
५००० वर्षांपूर्वी २५ डिसेंबर ह्या दिवशी श्रीकृष्णाने अर्जुनाला गीता सांगितली. यात एकूण १८ अध्याय व ७०० श्लोक आहेत.
भगवत गीतेचा संदेश काय आहे ?
जीवनमूल्ये पायदळी तुडवणारे, अन्यायाने वागणारे कितीही जवळच्या व्यक्ती असोत त्यांचे बलिदान देणे क्षत्रियाचे कर्तव्य ठरते असा आहे.
ग्रंथ हेच गुरु असं म्हणण्याचं कारण हेच आहे.
वाचन हा एक आनंददायी आणि फायदेशीर छंद आहे. ग्रंथ वाचून आपण आपल्या जीवनाला एक नवीन दिशा देऊ शकतो. प्राचीन काळात भारतात अनेक ग्रंथ लिहिले गेले. हे ग्रंथ विविध विषयांवर आधारित होते. त्यात धर्म, नीतिशास्त्र, कला, साहित्य, विज्ञान, इतिहास इत्यादी विषयांचा समावेश होता. प्राचीन काळातील काही महत्त्वाचे ग्रंथ आणि त्यांचे लेखक खालीलप्रमाणे आहेत:
वेद
![ग्रंथ हेच गुरु](https://learnwithshanket.com/wp-content/uploads/2024/01/ग्रंथ-हेच-गुरु-1-1024x580.jpg)
वेद हे प्राचीन भारतातील सर्वात प्राचीन ग्रंथ आहेत. वेद हे चार भागात विभागलेले आहेत: ऋग्वेद, यजुर्वेद, सामवेद आणि अथर्ववेद. ऋग्वेद हे सर्वात प्राचीन वेद आहे. त्यात प्राचीन भारतीय संस्कृती आणि धर्माबद्दल महत्त्वाची माहिती आहे.
उपनिषदे
![ग्रंथ हेच गुरु](https://learnwithshanket.com/wp-content/uploads/2024/01/ग्रंथ-हेच-गुरु-2-1024x580.jpg)
उपनिषदे हे वेदांच्या अंतर्गत येतात. उपनिषदे हे प्राचीन भारतीय तत्त्वज्ञानाचे ग्रंथ आहेत. उपनिषदांमध्ये आत्मा, परमात्मा आणि ब्रह्मांडाबद्दल महत्त्वाची माहिती आहे.
महाभारत
![ग्रंथ हेच गुरु](https://learnwithshanket.com/wp-content/uploads/2024/01/ग्रंथ-हेच-गुरु-3-1024x576.jpg)
महाभारत हे प्राचीन भारतातील एक महाकाव्य आहे. महाभारतात पांडव आणि कौरव यांच्यातील युद्धाची कथा वर्णन केली आहे. महाभारत हे प्राचीन भारतातील संस्कृती, धर्म आणि समाजाबद्दल महत्त्वपूर्ण माहिती देणारे ग्रंथ आहे.
रामायण
![ग्रंथ हेच गुरु](https://learnwithshanket.com/wp-content/uploads/2023/10/hanumad-ramayan-1024x576.jpg)
रामायण हे प्राचीन भारतातील आणखी एक महाकाव्य आहे. रामायणात भगवान रामाच्या जीवनाची कथा वर्णन केली आहे. रामायण हे प्राचीन भारतातील संस्कृती, धर्म आणि समाजाबद्दल महत्त्वपूर्ण माहिती देणारे ग्रंथ आहे.
अर्थशास्त्र
![अर्थशास्त्र](https://learnwithshanket.com/wp-content/uploads/2024/01/अर्थशास्त्र.jpg)
अर्थशास्त्र हे प्राचीन भारतातील एक अर्थशास्त्रीय ग्रंथ आहे. अर्थशास्त्रात आर्थिक व्यवस्थेचे नियम आणि सिद्धांत यांचा समावेश आहे. अर्थशास्त्र हे प्राचीन भारतातील अर्थशास्त्राचे एक महत्त्वाचे ग्रंथ आहे.
निरुक्त
निरुक्त हे प्राचीन भारतातील एक संस्कृत व्याकरण ग्रंथ आहे. निरुक्तात संस्कृत भाषेतील शब्दांचे अर्थ आणि व्युत्पत्ती यांचा समावेश आहे. निरुक्त हे प्राचीन भारतातील संस्कृत भाषेचे एक महत्त्वाचे ग्रंथ आहे.
चाणक्य नीती
![चाणक्य नीती](https://learnwithshanket.com/wp-content/uploads/2024/01/चाणक्य-नीती-1024x576.webp)
चाणक्य नीती हे प्राचीन भारतातील एक राजनीती आणि नीतिशास्त्राचे ग्रंथ आहे. चाणक्य नीतीमध्ये राजनीती, नीतिशास्त्र, युद्धशास्त्र आणि अर्थशास्त्र यासंबंधी महत्त्वाची माहिती आहे. चाणक्य नीती हे प्राचीन भारतातील एक महत्त्वाचे ग्रंथ आहे.
निष्कर्ष:
ग्रंथ हेच गुरु आहेत कारण ते आपल्याला ज्ञान देतात, जीवनाचा योग्य मार्ग दाखवतात आणि आपल्याला चांगले बनण्यास प्रेरित करतात
याव्यतिरिक्त, प्राचीन काळात भारतात अनेक इतर महत्त्वाचे ग्रंथ लिहिले गेले. हे ग्रंथ प्राचीन भारतीय संस्कृती आणि इतिहासाचे एक महत्त्वाचे साधन आहेत.
प्राचीन काळातील काही महत्त्वाचे ग्रंथ आणि त्यांचे लेखक :-
क्र | प्राचीनकालीन ग्रंथ | लेखक | भाषा |
1 | हितोपदेश | नारायण भट्ट | संस्कृत |
2 | हर्षचरित, कादंबरी | बाणभट्ट | संस्कृत |
3 | पद्मावत | मलिक मोहम्मद जायसी | अवधी |
4 | सूर्य सिद्धांत, लीलावती, सिद्धांत शिरोमणि | भास्कराचार्य | संस्कृत |
5 | सुश्रुत संहिता | सुश्रुत | संस्कृत |
6 | सत् सहसरिकासूत्र, रसरत्नकर | नागार्जुन | संस्कृत |
7 | वृहत् संहिता, पंचसिद्धांतिका | वाराहमिहिर | संस्कृत |
8 | रामायण | वाल्मिकी | संस्कृत |
9 | राजतरंगिणी | कल्हण | संस्कृत |
10 | मृच्छकटिकम् | शुद्रक | संस्कृत |
11 | मुद्राराक्षस, देवीचंद्रगुप्तम् | विशाखदत्त | संस्कृत |
12 | महाभाष्य | पतंजलि | संस्कृत |
13 | महाभारत | वेदव्यास | संस्कृत |
14 | अमुक्तमलयादा | श्री कृष्ण देवराय | तेलुगु |
15 | भोजचरित, प्रबंध चिंतामणि | मेरुतुंग | संस्कृत |
16 | पृथ्वीराजरासो | चन्दरबरदाई | संस्कृत |
17 | पंचशिका | विल्हण | संस्कृत |
18 | पंचतंत्र | विष्णु शर्मा | संस्कृत |
19 | नैषधचरित, खण्डनखण्ड खाध | श्रीहर्ष | संस्कृत |
20 | नाट्य शास्त्र | भरत | संस्कृत |
21 | नागनंद, रत्नावली, प्रियदर्शिका | हर्षवर्द्धन | संस्कृत |
22 | तिलक मंजरी, यश तिलक | धनपाल | संस्कृत |
23 | चरक संहिता | चरक | संस्कृत |
24 | गीतगोविंद, चंद्रालोक | जयदेव | संस्कृत |
25 | कुमारसम्भव, अभिज्ञान शाकुन्तलम्, मेघदूतम्,रघुवरम्ऋतुसंहार, माल्लिकाअग्निमित्रम्, | कालीदास | संस्कृत |
26 | किरातार्जुनियम् | भारवि | संस्कृत |
27 | कामसूत्र, नारदस्मृति | वात्सायन | संस्कृत |
28 | कर्पूरमंजरी, काव्यमीमांसा | राजशेखर | संस्कृत |
29 | इंडिका | मेगास्थनीज | संस्कृत |
30 | आर्यभटियम्, परमार्थसप्तशती | आर्यभट्ट | संस्कृत |
31 | अष्टाध्यायी | पाणिनी | संस्कृत |
32 | अर्थशास्त्र | कौटिल्य (चाणक्य) | संस्कृत |